Jak ostrzyć dłuta do linorytu?
Jeśli interesuje Cię temat ostrzenia dłut do linorytu, to zapewne jesteś już posiadaczem tego typu narzędzi. Jeżeli jednak dopiero planujesz zakup, zapoznaj się z wpisem pt. "Dłuta do linorytu — rodzaje".
Ostrzenie to temat, który budzi wiele emocji, gdyż zazwyczaj pałamy do niego przynajmniej niechęcią, a wielu użytkowników szczerze go nienawidzi. Jednak ostrzenie wcale nie musi być tak irytujące i trudne. Możesz sprawić, że proces ten będzie prosty i szybki, jeśli tylko przyswoisz odrobinę wiedzy, wesprzesz to praktyką i zadbasz o odpowiednie akcesoria!
Na czym polega ostrość narzędzi
Czy zastanawiałeś się kiedykolwiek, czym tak naprawdę jest ta magiczna ostrość? Aby to zrozumieć, warto przyjrzeć się poniższemu rysunkowi.
Ostrość oznacza, że dwie ścianki narzędzia zbiegają się pod pewnym kątem, tworząc idealnie prostą krawędź.
Patrząc na tępe ostrze, zauważysz, że ścianki nie zbiegają się w jednym punkcie, a zamiast prostej linii mamy do czynienia z poszarpaną krawędzią. Musisz zatem z każdej strony ostrza usunąć=zeszlifować jak najcieńszą warstwę stali, aby ponownie obie płaszczyzny spotkały się, tworząc równy, ostry brzeg.
Jaką osełkę wybrać do ostrzenia dłut do linorytu?
Zależy to oczywiście od tego, jakie dłuta będziesz ostrzył. Po pierwsze, liczy się jakość stali. Dłuta profesjonalne, hartowane do wartości powyżej 58 HRc, będą wymagały innych osełek, niż dłuta amatorskie z miękkiej stali. W przypadku tych pierwszych możesz osiągnąć perfekcyjną ostrość, jeśli tylko zapewnisz im odpowiedni i dobrej jakości kamień oraz odpowiednią technikę. Dłuta tańsze nie mają już takich wymagań, gdyż nawet używając wysokiej klasy osełki, niższa jakość stali nie pozwoli Ci na uzyskanie spektakularnej ostrości.
Po drugie, wielkość i kształt ostrza. Dłuta do linorytu mają niewielkie ostrze, dlatego możesz wybierać spośród najmniejszych dostępnych osełek. Jednak ze względu na to, że mamy tu do czynienia z dłutami profilowymi (o przekroju U i V), to oprócz osełek w bloku, potrzebny Ci będzie dodatkowy kamień typu multiform.
Po trzecie, w zależności od stopnia zużycia/zniszczenia dłuta, będziesz potrzebował osełek o różnej granulacji. W skrócie można powiedzieć, że proces ostrzenia obejmuje trzy etapy:
- ostrzenie zgrubne – kiedy ostrze jest np. wyszczerbione - potrzebne będą osełki gruboziarniste o granulacji ok. 200
- ostrzenie właściwe – kiedy ostrze jest tępe, ale ma dobry kształt - stosuje się osełki drobnoziarniste o granulacji ok. 1000
- polerowanie – kiedy ostrze całkiem dobrze tnie, ale można je jeszcze bardziej wygładzić - optymalnym rozwiązaniem jest skóra + pasta polerska
Warto, abyś zaopatrzył się w akcesoria odpowiednie dla każdego z tych etapów, szczególnie jeśli Twoje dłuta mają tendencję do wyszczerbiania się. W przypadku dłut lepszej jakości może się okazać, że etap ostrzenia zgrubnego będziesz mógł pominąć
Więcej na temat osełek przeczytasz TUTAJ.
Przykładowe zestawy do ostrzenia dłut do linorytu
Oto jak może wyglądać przykładowy zestaw do ostrzenia tańszych dłut do linorytu:
- Mały kamień w bloku o granulacji 280/700 – do ostrzenia zgrubnego i właściwego
- Mały kamień profilowy o granulacji 1000 – do ostrzenia wewnętrznej strony dłut
- Skóra + pasta polerska – do wygładzania ostrza i utrzymywania ostrości
- Kratka do regeneracji kamienia w bloku – do wyrównywania powierzchni kamienia w bloku
- Podkładka antypoślizgowa do kamieni w blokach – do unieruchomienia osełek podczas ostrzenia
Zestaw do ostrzenia dłut* do linorytu Basic
Wybierając ten zestaw, otrzymujesz:
– wszystkie powyższe akcesoria
– niezbędną wiedzę dot. ostrzenia dłut do linorytu
– szczegółową drukowaną instrukcję obrazkową
– dostęp do dedykowanego filmu instruktażowego
– wskazówki jak dbać o osełki i skórę
Wybierz ten zestaw i nie martw się o NIC więcej!
*Polecany do ostrzenia dłut o nieokreślonej jakości i twardości stali, dostępnych w sklepach plastycznych
Oto jak może wyglądać przykładowy zestaw do ostrzenia wysokiej jakości dłut do linorytu:
- Osełka diamentowa Coarse – do ostrzenia zgrubnego
- Osełka diamentowa Fine – do ostrzenia właściwego
- Mały kamień profilowy o granulacji 4000 – do ostrzenia wewnętrznej strony dłut
- Skóra + pasta polerska – do wygładzania ostrza i utrzymywania ostrości
- Kratka do regeneracji kamienia w bloku – do wyrównywania powierzchni kamienia w bloku
- Podkładka antypoślizgowa do kamieni w blokach – do unieruchomienia osełek podczas ostrzenia
Zestaw do ostrzenia dłut* do linorytu Profi
Wybierając ten zestaw, otrzymujesz:
– wszystkie powyższe akcesoria
– niezbędną wiedzę dot. ostrzenia dłut do linorytu
– szczegółową drukowaną instrukcję obrazkową
– dostęp do dedykowanego filmu instruktażowego
– wskazówki jak dbać o osełki i skórę
Wybierz ten zestaw i nie martw się o NIC więcej!
*Polecany do ostrzenia dłut o twardości stali powyżej 58 HRc, np. marki Pfeil, Narex, Kirschen
Ostrzenie dłut do linorytu - kilka wskazówek na początek
Zanim rozpoczniesz ostrzenie, przeczytaj koniecznie poniższe wskazówki. Będą one niezbędne przed, w trakcie oraz po zakończeniu procesu ostrzenia.
- Jeśli chcesz wykorzystać do ostrzenia własne osełki, upewnij się, że ich granulacja i jakość są odpowiednie w stosunku do stali, z jakiej wykonane są dłuta.
- Możesz używać zarówno 1 osełki dwustronnej, jak i dwóch oddzielnych osełek o różnych granulacjach.
- Przed ostrzeniem sprawdź, czy osełka w bloku jest idealnie płaska. Jeśli jej powierzchnię pokrywają rowki i bruzdy z poprzedniego ostrzenia, wyrównaj ją np. z pomocą specjalnej kratki ściernej. Aby zminimalizować zużywanie się osełki, podczas ostrzenia "wędruj" dłutem po całej jej powierzchni.
- Jeśli osełka tego wymaga, zamocz ją w wodzie, lub wykorzystaj do ostrzenia specjalny olej.
- Zadbaj o swoje bezpieczeństwo podczas ostrzenia. Masz do czynienia z ostrymi przedmiotami, dlatego ważne, aby kamień się nie przesuwał. Pomocna będzie podkładka antypoślizgowa.
- Podczas ostrzenia nie naciskaj zbyt mocno, ważniejsza jest ilość powtórzeń, niż nacisk.
- Podawany poniżej kąt 25 stopni jest orientacyjny i nie musisz go dokładnie odmierzać. Ważniejsze jest, abyś na każdym etapie ostrzył pod tym samym kątem, który obrałeś na początku. W przypadku dłut ostrzonych fabrycznie powtarzaj kąt nadany przez producenta.
- Na każdym z poniższych etapów ostrzenia, wykonaj min. 10 ruchów. Jeśli efekt Cię nie zadowala, zwiększ ich ilość.
Jak naostrzyć półokrągłe (typu "U") dłuto do linorytu?
Krok 1 - wyrównywanie krawędzi
Jeśli Twoje dłuto jest wyszczerbione lub ostrze jest nierówne, rozpocznij od wyrównania ostrza na osełce gruboziarnistej. Ustaw dłuto pionowo i przesuwaj po kamieniu w tył i przód.
Jeśli Twoje dłuto jest tylko tępe, przejdź od razu do kolejnego kroku i rozpocznij od osełki drobnoziarnistej.
Krok 2 - ostrzenie właściwe
W tym kroku Twoim zadaniem jest doprowadzenie do tego, aby obie płaszczyzny dłuta spotkały się w jednym punkcie, tworząc ostrą krawędź.
W tym celu ustaw dłuto pod kątem ok. 25 stopni i przesuwaj ostrze z prawej na lewą stronę, kołysząc je jednocześnie na boki.
Następnie powtórz ten krok na kamieniu drobnoziarnistym.
Krok 3 - ostrzenie wewnętrznej krawędzi
Podczas poprzedniego etapu, ostrząc dłuto od zewnątrz, usuwałeś stal z jego krawędzi. Część tych drobinek została na kamieniu, jednak spora część zawinęła się do środka dłuta, tworząc tam specyficzny zadzior. Powinieneś go poczuć pod palcem. W wąskich dłutach zadzior powinien odłamać się sam przy pierwszym kontakcie z linoleum, lepiej jednak niezależnie od szerokości ostrza, usunąć go za pomocą maleńkiego kamienia multiform.
Odwróć zatem dłuto, oprzyj wklęsłą stroną o krawędź osełki multiform i przesuwaj w tył.
Jeśli kształt osełki multiform nie pasuje do Twojego dłuta, możesz go skorygować za pomocą osełki gruboziarnistej, wykorzystując ją jak pilnik do nadania kształtu.
Krok 4 - polerowanie zewnętrznej krawędzi
Weź skórę, natrzyj ją pastą polerską. Ustaw dłuto ponownie pod kątem 25 stopni. Przesuwaj je wielokrotnie w tył, za każdym razem zmieniając lekko miejsce styku ostrza i skóry (obracając minimalnie dłoń w nadgarstku).
Krok 5 - polerowanie wewnętrznej krawędzi
Na samym końcu możesz jeszcze wypolerować wnętrze dłuta, wykorzystując do tego krawędź skóry.
Jak naostrzyć kątowe (typu "V") dłuto do linorytu?
Krok 1 - wyrównywanie krawędzi
Jeśli Twoje dłuto jest wyszczerbione lub ostrze jest nierówne, rozpocznij od wyrównania ostrza na osełce gruboziarnistej. Ustaw dłuto pionowo i przesuwaj po kamieniu w tył i przód.
Jeśli Twoje dłuto jest tylko tępe, przejdź od razu do kolejnego kroku i rozpocznij od osełki drobnoziarnistej.
Krok 2 - ostrzenie właściwe
Dłuto kątowe to jakby 2 dłuta płaskie połączone maleńkim dłutem półokrągłym. Dlatego też ostrzenie tego typu dłuta należy podzielić na 3 oddzielne etapy. Ustaw jedną ze ścianek dłuta pod kątem ok. 25 stopni i przesuwaj ostrze w przód i tył (jakbyś ostrzył dłuto płaskie).
Następnie powtórz ten krok dla drugiej ścianki.
Krok 3 - ostrzenie właściwe cd.
Teraz czas naostrzyć półokrągły środek dłuta. Potraktuj go jak dłuto o przekroju "U", czyli pochyl dłuto pod kątem ok. 25 stopni i przesuwaj ostrze z prawej na lewą stronę, kołysząc je jednocześnie na boki.
Powtórz dwa poprzednie kroki na osełce drobnoziarnistej.
Krok 4 - ostrzenie wewnętrznej krawędzi
Wiesz już, co to jest zadzior i jak należy go usunąć. W wypadku dłuta kątowego technika jest taka sama, jak w przypadku półokrągłego. Odwróć dłuto, oprzyj wklęsłą stroną o krawędź osełki multiform i przesuwaj w tył.
Pamiętaj, że możesz skorygować kształt osełki multiform.
Krok 5 - polerowanie zewnętrznej krawędzi
Na kawałku skóry, z naniesioną pastą polerską, ustaw jedną ze ścianek pod kątem 25 stopni. Przesuwaj dłuto w tył.
Powtórz dla drugiej ścianki.
Krok 6 - polerowanie zewnętrznej krawędzi cd.
Następnie oprzyj środek dłuta pod kątem ok. 25 stopni i przesuwaj ostrze w tył, obracając minimalnie dłoń w nadgarstku.
Krok 7 - polerowanie wewnętrznej krawędzi
Na samym końcu możesz jeszcze wypolerować wnętrze dłuta, wykorzystując do tego krawędź skóry.
Czy można uniknąć ostrzenia?
Niestety nie, ale można je znacząco odsunąć w czasie i ograniczyć do niezbędnego minimum. Masz zatem realny wpływ na to, żeby ostrzyć rzadziej i krócej. Jak to zrobić?
- Wybierz dłuta profesjonalne, których stal hartowana jest powyżej 58 HRc i zdecydowanie dłużej trzyma ostrość.
- Dobrze naostrzone dłuta regularnie poleruj na skórze z dodatkiem pasty polerskiej, co pozwoli podtrzymać ostrość. Dzięki temu możesz odsunąć ostrzenie w czasie o tygodnie, miesiące, czy nawet lata. Efekt doskonale sprawdza się w przypadku dobrej jakości narzędzi.
- Dbaj o ostrza Twoich dłut przechowując je w odpowiedni sposób. Ostrze dłuta jest bardzo delikatne, dlatego zabezpieczaj je np. nabijając je na miękki korek.
- Używaj odpowiednich osełek ręcznych lub mechanicznych ostrzarek wolnoobrotowych, chłodzonych wodą.
Co zrobić jeśli nie potrafisz ostrzyć?
W tym wypadku również mamy dla Ciebie rozwiązanie! Możesz skorzystać z naszej USŁUGI OSTRZENIA. Dzięki temu unikniesz niepotrzebnej frustracji, a Twoje dłuta zyskają nowe życie!
Inne wpisy, które mogą Cię zainteresować:
